การผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าว เพื่อให้ได้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี ก็ต้องอาศัยขั้นตอนในการคัดเมล็ดพันธุ์ เพื่อให้ได้คุณภาพที่สุด ก่อนจะถึงมือเกษตรกร โดยในขั้นแรกของเมล็ดพันธุ์ก็คือ “เมล็ดพันธุ์คัด” ที่ผลิตขึ้นโดยนักปรับปรุงพันธุ์ ซึ่งต้องทำการคัดเลือก เฉพาะเมล็ดพันธุ์ ที่มีคุณสมบัติตามที่นักปรับปรุงพันธุ์กำหนดเท่านั้น โดยมีวิธีการคัดเมล็ดข้าว ที่ใช้ปลูกในแปลงนาทดลองด้วยข้าว 1 รวงต่อ 1 แถวในพื้นที่ปลูก เพื่อให้มั่นใจว่า ได้เมล็ดพันธุ์ในขั้นต้น ที่มีคุณภาพสูงสุด
สำหรับขั้นที่ 2 คือ “เมล็ดพันธุ์หลัก” ที่ได้ข้าวมาจากการปลูก ด้วยเมล็ดพันธุ์คัด ภายใต้คำแนะนำ และวิธีการของนักปรับปรุงพันธุ์ เพื่อรักษาความบริสุทธิ์ และลักษณะประจำพันธุ์ข้าว ให้คงเดิมมากที่สุด
การผลิตเมล็ดพันธุ์ขั้นที่ 3 ก็เริ่มลงสู่ชุมชน ถึงมือเกษตรกรแล้ว กับ “เมล็ดพันธุ์ขยาย” เป็นเมล็ดพันธุ์ที่ ขยายจากเมล็ดพันธุ์หลัก โดยเกษตรกรจะเป็นผู้จัดทำแปลงขยายพันธุ์ ภายใต้การควบคุมดูแล และให้คำแนะนำจากเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อขยายพันธุ์ต่อไป เป็นเมล็ดพันธุ์จำหน่ายในอนาคตครับ
และขั้นตอนสุดท้าย ของการผลิตเมล็ดพันธุ์คือ “เมล็ดพันธุ์จำหน่าย” ที่ได้จากการปลูกด้วยเมล็ดพันธุ์ขยาย โดยเกษตรกรในพื้นที่ จะทำการผลิตเมล็ดพันธุ์ ด้วยความเอาใจใส่ดูแล ระหว่างการปลูกอย่างต่อเนื่องโดยตลอด เพื่อให้ได้เมล็ดพันธุ์คุณภาพดี จำหน่ายถึงมือเกษตรกรโดยทั่วไป
