สถาบันการเรียนรู้เพื่อปวงชน หรือ มหาวิทยาลัยชีวิต จัดตั้งขึ้นโดยมูลนิธิสถาบันส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน เพื่อดำเนินการให้การศึกษา เรียนรู้ ประสิทธิ์ประสาทวิชา ในระดับปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก โดยเอาเรื่องของชุมชน ชีวิตคนในชุมชน และเอาปัญหาของชุมชนที่เกี่ยวข้องเป็นตัวตั้ง หรือเป็นเป้าหมายแห่ง การเรียนรู้ เพื่อให้สามารถพึ่งตนเองได้อย่างเข้มแข็ง ทั้งใน ทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม วัตถุประสงค์สำคัญในการจัดการศึกษา เน้นการผลิตบัณฑิตที่มีจิตสำนึกรับใช้สังคม มีความสามารถเป็นนักประชาพิจัย และเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลงที่มีความรู้ความเข้าใจสภาพชุมชนท้องถิ่นของตนเอง
หลักสูตรของสถาบันแห่งนี้ ต่างกับมหาวิทยาลัยอื่นๆ ทั้งแง่เนื้อหา และกระบวนการเรียนรู้ คือมองว่าการศึกษาแบบไหน ถึงจะตอบโจทย์ของชุมชน ซึ่งจุดตั้งต้นของการศึกษา มาจาก การเสวนา การสรุปบทเรียนของชาวบ้านในแต่ละท้องถิ่น โดยเน้นการเรียนรู้ จากชุมชน จากปราชญ์ชาวบ้าน หรือผู้รู้ในท้องถิ่นนั้นๆ
ความคาดหวังของสถาบัน อยากให้บัณฑิตที่จบไป เป็นตัวอย่างของ ผู้ที่มีชีวิตที่ดี มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น อยากให้มีบทบาทในการช่วยเหลือสังคม มีแนวคิดที่อยากสร้างความก้าวหน้าในการแก้ปัญหาของชุมชนให้ดีขึ้นได้ ซึ่งผู้เรียนนั้น จึงต้องมีความมุ่งมั่นเป็นสำคัญ และอยากศึกษา เล่าเรียนจริงๆ เพราะเราไม่ได้จำกัดอายุ หรืออาชีพ ข้อจำกัดเราน้อย เพียงขอให้มีความตั้งใจ อย่างบัณฑิตที่จบมารุ่นนี้มีอายุตั้งแต่ 30-80 กว่าปี ซึ่งถือว่าเป็นสถาบันที่เปิดโอกาสให้กับคนที่ตั้งใจจริง
ทั้งนี้ มูลนิธิสถาบันส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน โดยความร่วมมือ ของภาคี 4 องค์กร คือ บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) ธนาคาร เพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ และมูลนิธิหมู่บ้าน ร่วมจัดตั้ง สถาบันการเรียนรู้เพื่อปวงชน นับเป็นหน้าประวัติศาสตร์ของระบบการศึกษา แนวใหม่ของประเทศ เปิดการเรียนการสอนตั้งแต่ปีการศึกษา 2553 เป็นต้นมา เพื่อเป็นสถาบันอุดมศึกษาทางเลือก ที่สร้างโอกาสให้แก่บุคลากรในชุมชนท้องถิ่นอย่างแท้จริง
